Duurzame verslaglegging en frauderisico's stuwen werk voor accountants Hogere tarieven door personeelstekort en strengere regelgeving
- Na een sterk herstel in 2021 volgt de accountancybranche naar verwachting in 2022 en 2023 een lager, maar stabiel groeipad met een volumegroei rond de 3%.
- De tarieven stijgen in 2023 voor het vierde jaar op rij met meer dan 2%, onder meer door hogere personeelskosten en strengere regelgeving.
- Door een oplopend tekort aan accountants komt de wettelijke controle van de jaarrekening bij niet-beursgenoteerde bedrijven mogelijk in de knel.
- Door meer datagedreven te werken kan efficiënter worden gewerkt en worden de werkzaamheden afwisselender.
Volumegroei in 2022 en 2023 rond de 3%
Na twee uitzonderlijke jaren door de coronapandemie is de accountancybranche in 2022 terug op een stabiel groeipad. Naar verwachting groeit het aantal gefactureerde uren in 2022 met 3%, wat in lijn is met de jaarlijkse volumegroei voor de uitbraak van de coronapandemie. Met een verwachte economische groei van 2,9% dit jaar blijft er een sterke vraag naar fiscaal advies. De vraag naar adviesdiensten zal daarentegen enigszins lager uitvallen, onder meer doordat de markt voor fusies en overnames afkoelt. Dit wordt veroorzaakt door een oplopende rente en aanhoudende onzekerheid in de markt door de hoge inflatie en de situatie in Oekraïne. Voor 2023 wordt eveneens een volumegroei rond de 3% verwacht.
Aan opdrachten geen gebrek
Uiteindelijk is de impact van de coronapandemie op de dienstverlening van accountants beperkt gebleven. Eind 2021 lag de omzet alweer 10% boven het pre-coronaniveau van 2019. De sector heeft aan opdrachten dan ook geen gebrek. Sterker nog, de accountant krijgt het de komende jaren alleen maar drukker. Niet alleen vanwege extra werkzaamheden voortvloeiend uit de coronapandemie, zoals controle van een juist gebruik van de verschillende NOW-regelingen, maar ook door nieuwe regelgeving en strengere verantwoordingseisen. Bovendien neemt het aantal bedrijven met een verplichting tot wettelijke controle van de jaarrekening toe.
Nieuwe Europese richtlijn zorgt voor meer werk
Nieuwe regelgeving, zoals de Europese Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), zorgt voor meer werk voor accountants. Deze Europese richtlijn, die per 1 januari 2023 van kracht wordt, verplicht dat naast beursgenoteerde organisaties nu ook middelgrote bedrijven gaan rapporteren over de milieu- en sociale impact van bedrijfsactiviteiten en deze ook laten toetsen door de accountant. Naast de invoering van de CSRD verwacht de AFM van accountants dat ze de frauderisico’s binnen bedrijven beter in kaart brengen en moeten ze gaan rapporteren over de zogenoemde kwaliteitsindicatoren. Deze laatste zijn bedoeld om de kwaliteit van de controle verder te verbeteren.
Tarieven stijgen met meer dan 2%
Naar verwachting stijgen de tarieven, zowel dit jaar als in 2023, met meer dan 2%. Naast hogere kosten door strengere wet- en regelgeving, wat leidt tot intensievere controles, zijn de hogere tarieven deels compensatie voor de stijgende personeelskosten vanwege de krappe arbeidsmarkt. Dit geldt met name voor de auditpraktijk, waar het aantal accountantsorganisaties dat wettelijke controles uitvoert afneemt. Vorig jaar stegen de tarieven van de auditpraktijk met ongeveer 3% dan ook al sterk.
Ook bij accountants woedt de strijd om talent
De accountancybranche kampt al langere tijd met personeelsschaarste. Op de websites van een groot aantal middelgrote accountantskantoren staan tientallen vacatures en ook de Big Four-kantoren werven op grote schaal personeel. Voorheen was er vooral sprake van een tekort in de controlepraktijk, maar inmiddels speelt dit ook in de samenstel- en de adviespraktijk. Er is vooral een tekort aan accountants met drie tot vijf jaar ervaring.
Strenge regelgeving maakt sector weinig uitdagend
Het tekort aan personeel komt onder meer door een lagere instroom van studenten op de opleiding en een uitstroom van ervaren accountants naar het bedrijfsleven. De sector kampt met een negatief imago en is door alle regelgeving volledig dichtgetimmerd en weinig uitdagend. Bovendien hangt het tuchtrecht, waarbij accountants persoonlijk aansprakelijk kunnen worden gesteld voor eventuele onjuistheden in rapportages, als een zwaard van Damocles boven de sector. Dit doet de sector ook geen goed.
Krappe arbeidsmarkt zet rem op groei
Het personeelstekort zorgt bij de helft van de accountantskantoren voor een rem op de groei, zo blijkt uit de meest recente CBS-Conjunctuurenquête. Kantoren worden selectiever in het aannemen van nieuwe klanten en nemen ook de bestaande klantportefeuille onder de loep, waarbij afscheid wordt genomen van minder renderende relaties. Hierdoor komt de wettelijke controle bij niet-beursgenoteerde bedrijven mogelijk in de knel. Vooral kleinere accountantskantoren hebben moeite met het vinden van accountants. Zij kunnen qua salarissen vaak niet opbieden tegen de grotere kantoren en moeten zich op andere gebieden onderscheiden om personeel aan te trekken. Dit kan onder meer door te zorgen voor een betere balans tussen werk en privé, het bieden van meer variatie in de werkzaamheden of door zich te richten op een bepaalde nichemarkt.
Data-analyse maakt werk aantrekkelijker
Om de krapte op te vangen ontkomt de sector er niet aan te investeren in slimme oplossingen, zoals data-analyse, zodat efficiënter kan worden gewerkt. Dit vereist wel dat er steeds vaker in multidisciplinaire teams gewerkt, omdat er behoefte is aan andersoortige expertise, zoals data-analisten en IT-specialisten. Dit maakt het beroep van accountant voor jongeren aantrekkelijker doordat de werkzaamheden en de teams afwisselender worden.
Accountant wordt adviseur
Door digitalisering en andere nieuwe technologieën veranderen de werkzaamheden van accountants op termijn. De toegevoegde waarde van accountants komt meer te liggen in het geven van hoogwaardig advies om de klant verder te helpen. Dankzij data-analyse krijgen accountants beter inzicht in de bedrijven die ze controleren. Op basis van de conclusies, die uit de controles worden getrokken, komen accountants tot adviezen en verbetertrajecten voor de bedrijven die ze controleren. Daarmee transformeert de rol van accountant van het controleren van de cijfers meer naar die van begeleiding en advies.
Bron: https://www.ing.nl