Een sportschoolabonnement, een fiets of een theaterbon: sommige werkgevers belonen hun werknemers niet (alleen) met loonsverhogingen, maar ook met persoonlijkere extra's. Is dit een goed initiatief van werkgevers, of juist een manier om minder salaris te betalen?
Het initiatief voor het 'wendbaar belonen', zoals dit verschijnsel heet, komt van werkgeversorganisatie AWVN. Het idee was om werknemers extraatjes te bieden buiten de cao om.
Mobiliteitsbrancheorganisatie BOVAG heeft het wendbaar belonen inmiddels in de praktijk gebracht, zegt hr-manager Yvonne van Markus. "We denken altijd dat iedereen heel gelukkig wordt van salaris. Wat gezien de huidige inflatie ook niet te onderschatten is", zegt ze. "Maar er is meer mogelijk als je kijkt naar maatwerk, aandacht en persoonlijke ontwikkeling."
Van Markus zegt creatief in te spelen op specifieke situaties. Zo kunnen oudere werknemers die aan de top van hun schaal zitten compensatie krijgen. Ook biedt het bedrijf hulp aan aan werknemers met privéproblemen.
Verder kan iemand bijvoorbeeld een fiets van de zaak, een etentje of een hobbycursus krijgen. "We hebben mensen met schulden kunnen helpen met een lening, die ze vervolgens via het salaris in delen terugbetaalden. Dat werd ontzettend gewaardeerd. Wendbaar belonen draagt ook flink bij aan de tevredenheid van medewerkers; die is gestegen naar een 8,2 gemiddeld."
Iedereen dezelfde loonsverhoging
Een salarisverhoging is onlosmakelijk verbonden met functioneringsgesprekken. ProRail stopte na een test in 2019 met deze gesprekken en de daarmee samenhangende loonsverhogingen. "Het moet een gelijkwaardig gesprek zijn, en niet dat werknemers met samengeknepen billen afwachten of ze er een percentage bij krijgen", zegt Henrike Jongman, beleidsadviseur hrm bij ProRail. "Iedereen krijgt er jaarlijks 2,5 procent bij, doet mee in een traject om zichzelf te ontwikkelen en wordt wendbaar - dat wil zeggen onderscheidend - beloond."
Net als BOVAG heeft ProRail naast de individuele beloning ook ruimte voor immateriële beloningen. Jongman: "Dat kan een bonus of percentage zijn, maar ook iets passends als een bos bloemen, een cursus of vrije dagen na veel overwerk. Belangrijk is de aandacht van de manager voor je persoonlijke interesses. Wendbaar belonen doe je direct en niet pas aan het eind van het jaar."
Sinds kort is bekend dat ook PostNL overgaat op wendbaar belonen. Tegelijk worden de jaarlijkse beoordelingsgesprekken vervangen door een continue dialoog binnen teams. Simone van Dooren, specialist organisatieontwikkeling bij PostNL, legt uit dat je hierbij moet denken aan een dinerbon, compliment of persoonlijk cadeau. "Mensen voelen zich meer betrokken en blijven langer in dienst als ze waardering en aandacht krijgen van hun leidinggevende."
Extra's goed afstemmen
Wat vindt de vakbond hiervan? Anselma Zwaagstra, bestuurder van CNV Publieke Zaak, is onderhandelaar tijdens de cao-gesprekken met PostNL. "CNV staat er niet negatief tegenover, als het niet ten koste gaat van de salariëring en echt boven op de cao-beloning komt", zegt zij. "De kern is het continue, coachende gesprek en het daarop afstemmen van extra's."
CNV is wel benieuwd hoe PostNL dit gaat doen voor de mensen in sorteercentra en op de weg. "Het mag geen exclusief, elitair dingetje voor het kantoorpersoneel worden", zegt Zwaagstra. "En je moet alle leidinggevenden goed opleiden, want niet iedereen is direct geschikt voor de continue dialoog over functioneren en waarderen."
Die opleiding is volgens haar ook nodig om grote beloningsverschillen tussen teams te voorkomen. "Je moet geen ongewenste verschillen krijgen, want willekeur is slecht voor de mensen en voor het bedrijf."
Sneller akkoord gaan met minder
Denken werkgevers dat werknemers door die cadeautjes straks ook eerder akkoord gaan met lagere cao-voorwaarden? "Daar moeten wij alert op zijn", zegt Zwaagstra. "Ik denk niet dat een cadeau- of theaterbon direct daartoe leidt. We gaan het wel nauwkeurig monitoren."
Frank Knauf, expert beloningsbeleid bij vakbond FNV, is voorzichtig, maar ziet nog geen beren op de weg. "We dachten aanvankelijk dat wendbaar belonen een addertje onder het gras was van de strategie van werkgeversverenigingen VNO-NCW, MKB Nederland en AWVN. Dat ze beloning daarmee afhankelijk zouden maken van bedrijfsresultaten", zegt hij. "Tot nu toe blijft dat uit. Maar wij waken voor de basis, en dat zijn fatsoenlijke cao's."
BRON: NU.nl